กองทุนสงเคราะห์ลูกจ้าง คืออะไร? สิทธิที่ลูกจ้างควรรู้ และสิ่งที่นายจ้างควรระวัง
กองทุนสงเคราะห์ลูกจ้าง คืออะไร?
กองทุนสงเคราะห์ลูกจ้าง เป็นกลไกของรัฐภายใต้ พ.ร.บ.คุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 ที่มีเป้าหมายเพื่อสร้างความมั่นคงทางการเงินให้แก่ลูกจ้างในยามที่พวกเขาออกจากงาน ไม่ว่าจะเป็นการลาออก การเกษียณอายุ หรือถูกเลิกจ้างโดยไม่มีความสามารถในการจ่ายเงินชดเชยจากนายจ้าง
หลักการของกองทุนนี้คือการให้ลูกจ้างและนายจ้างร่วมกันส่งเงินสะสมเข้าไปในกองทุนอย่างสม่ำเสมอ โดยถือเป็น “เงินออมฉุกเฉิน” ซึ่งสามารถถอนออกได้เมื่อสิ้นสุดการเป็นพนักงานในสถานประกอบการนั้น
กองทุนสงเคราะห์ลูกจ้างมีบทบาทสำคัญในการสร้างสภาพแวดล้อมการทำงานที่ยั่งยืน ทั้งยังช่วยลดปัญหาทางสังคม เช่น การล้มละลายส่วนบุคคล หรือภาระหนี้สินครัวเรือน
พื้นฐานทางกฎหมาย
กองทุนนี้มีรากฐานมาจาก มาตรา 126 แห่ง พ.ร.บ.คุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 โดยเริ่มต้นแนวคิดตั้งแต่ช่วงวิกฤติเศรษฐกิจปี 2540 แต่เพิ่งได้รับการขับเคลื่อนเชิงนโยบายจริงจังในช่วงปี 2566–2567
ประกาศกระทรวงแรงงานเมื่อกลางปี 2567 กำหนดให้กองทุนนี้มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2568
ใครต้องเข้าร่วมกองทุนสงเคราะห์ลูกจ้าง?
นายจ้างที่มีลูกจ้าง ตั้งแต่ 10 คนขึ้นไป จะต้องจัดให้มีการหักเงินจากค่าจ้างของลูกจ้าง และจ่ายเงินสมทบฝ่ายนายจ้าง เพื่อนำส่งเข้ากองทุนสงเคราะห์ลูกจ้างทุกเดือน โดยไม่มีข้อยกเว้น ยกเว้นในกรณีต่อไปนี้:
- นายจ้างจัดตั้ง กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ (PVD) ครอบคลุม ลูกจ้างทุกคน
- มีสวัสดิการอื่นที่ได้รับการอนุมัติว่า “เทียบเท่า” จากกระทรวงแรงงาน
หากนายจ้างมี PVD แต่พนักงานบางส่วน (เช่น ยังไม่ผ่านทดลองงาน) ยังไม่ได้เข้าร่วม กองทุนสงเคราะห์ลูกจ้างยังคงบังคับใช้กับบุคคลเหล่านั้น
วิธีการหักเงินเข้ากองทุน
อัตราการส่งเงินสะสม
- ช่วงเริ่มต้น (1 ต.ค. 2568 – 30 ก.ย. 2573):
ลูกจ้างและนายจ้างจ่ายฝ่ายละ 0.25% ของค่าจ้างรายเดือน - หลังวันที่ 1 ต.ค. 2573:
ปรับเป็น ฝ่ายละ 0.5% ของค่าจ้าง
ตัวอย่างการคำนวณ:
| เงินเดือน | ลูกจ้างจ่าย | นายจ้างจ่าย | รวม |
| 15,000 บาท | 37.50 บาท | 37.50 บาท | 75 บาท |
| 30,000 บาท | 75.00 บาท | 75.00 บาท | 150 บาท |
หมายเหตุ:
- ไม่มีการกำหนดเพดานสูงสุดของเงินสมทบ ณ ปัจจุบัน
- หากพนักงานมีค่าจ้างไม่แน่นอน ให้คำนวณจากค่าจ้างรวมในเดือนนั้น
วิธีการนำส่งเงิน และบทลงโทษหากไม่ปฏิบัติตาม
การดำเนินการ:
- หักเงินจากพนักงาน + จ่ายส่วนของนายจ้าง
- ส่งเข้ากองทุน ภายในวันที่ 15 ของเดือนถัดไป
- ยื่นแบบ สกล.3 ผ่านระบบกรมสวัสดิการแรงงานทุกเดือน
โทษหากละเลย:
- ปรับ 5% ต่อเดือนของยอดค้างส่ง
- โทษอาญา: จำคุกไม่เกิน 6 เดือน หรือปรับไม่เกิน 100,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
ลูกจ้างได้อะไรจากกองทุนสงเคราะห์ลูกจ้าง?
- ถอนเงินสะสม + ดอกเบี้ย เมื่อ:
- ลาออก / เกษียณ / ถูกเลิกจ้าง
- เสียชีวิต → ทายาทสามารถรับเงินแทนได้
- สิทธิไม่จำกัดระยะเวลาการทำงาน สามารถถอนเงินแม้ทำงานไม่ถึง 1 ปี
- สร้างเงินออมเพื่อช่วยในช่วงว่างงานหรือเปลี่ยนอาชีพ
เปรียบเทียบกับกองทุนอื่น
| รายการ | กองทุนสงเคราะห์ลูกจ้าง | กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ (PVD) | ประกันสังคม (SSO) |
| จุดประสงค์ | ออมฉุกเฉินเมื่อออกจากงาน | ออมเพื่อเกษียณอายุ | คุ้มครองหลากหลายด้าน |
| อัตราส่ง | 0.25% → 0.5% | 2–15% (ขึ้นกับแผน) | 5% ลูกจ้าง, 5% นายจ้าง, 2.75% รัฐ |
| ผู้ร่วมจ่าย | ลูกจ้าง + นายจ้าง | ลูกจ้าง + นายจ้าง | ลูกจ้าง + นายจ้าง + รัฐ |
| ถอนเงินได้เมื่อ | ออกจากงาน / เกษียณ / เสียชีวิต | ตามเงื่อนไขกองทุน | ตามประเภทสิทธิ |
| บังคับใช้ | บังคับตามกฎหมาย | สมัครใจ | บังคับตามกฎหมาย |
ทำไม HR ต้องให้ความสำคัญกับกองทุนนี้?
- เป็น หน้าที่ตามกฎหมาย ต้องจัดให้มีการส่งเงินทุกเดือน
- เป็นโอกาสสร้าง “Employee Engagement” โดยอธิบายให้พนักงานเข้าใจว่าเป็น สิทธิของเขา
- ช่วยให้บริษัทมีภาพลักษณ์ “ดูแลพนักงาน” ในมุมมองของ Talent ใหม่ๆ
- ลดความเสี่ยงด้านกฎหมายในกรณีตรวจสอบจากกรมสวัสดิการฯ
สิ่งที่นายจ้างและ HR ต้องเตรียม
- จัดประชุมอธิบายสวัสดิการนี้กับพนักงาน
- อัปเดตระบบเงินเดือน (Payroll) ให้สามารถหักเงินและยื่นแบบ สกล.3 ได้
- ติดต่อกับกรมสวัสดิการฯ เพื่อยืนยันข้อมูลนำส่ง
- จัดเก็บเอกสารและหลักฐานการนำส่งทุกเดือน
- ตรวจสอบสถานะการเข้า-ออกงาน เพื่อปรับรายชื่อผู้เข้าร่วมให้ถูกต้อง
ประโยชน์เชิงกลยุทธ์
- เพิ่มความมั่นคงด้านสภาพคล่องของแรงงาน → ลด Turnover Rate
- ปรับเปลี่ยนให้บริษัทดู “โปร่งใส-มีระบบ” ดึงดูดลูกค้าระดับสากล
- เพิ่มความมั่นใจต่อพันธมิตร / นักลงทุนว่าบริษัทดูแลแรงงานตามกฎหมาย
ติดต่อเราเพื่อขอใบเสนอราคา หรือคำปรึกษาเบื้องต้นได้ฟรี
หากคุณยังไม่แน่ใจว่าจะเริ่มจากตรงไหน หรืออยากให้เราช่วยวางแผนการดำเนินงานกองทุนนี้ให้กับองค์กรของคุณ 3P Professional ให้บริการ HR และ Payroll Outsourcing ครบวงจร พร้อมดูแลกองทุนสงเคราะห์ลูกจ้างให้คุณอย่างมืออาชีพ
เว็บไซต์: www.3pprofessional.com
อีเมล: 3p@3pprofessional.com
โทรศัพท์: +66 2168 7688-92
ติดตามข้อมูลดีๆ เกี่ยวกับ HR และการพัฒนาองค์กรได้ที่
LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/3pprofessional/
Facebook: https://www.facebook.com/3ppro
Blog: https://3pprofessional.com/blog/
แหล่งข้อมูลอ้างอิงจาก